Blog - Reli
Over Matthieu Wiegman, 1886 - 1971
Over Matthieu Wiegman kan veel worden gezegd: dat hij kernlid was van de Bergense School; dat hij zich levenslang liet inspireren door Cezanne; dat ook zijn broer Piet Wiegman schilderde. En dat hij al zijn vroege, luministisch werk eigenhandig heeft verbrand.
Minder bekend en gezien zijn echter de religieuze of bijbelse schilderijen en wandschilderingen. In 1909 maakte hij zijn eerste, grote katholieke schilderij: de Prediking van St. Willibrordus. Godsdienst en religie speelden een grote rol in zijn leven en kerkelijke onderwerpen gebruikte hij zijn hele verdere leven.
Matthieu Wiegman kwam uit een katholiek gezin. Zijn streng gelovige vader was hoofdonderwijzer, eerst van een katholieke, later van een openbare lagere school. Van die laatste werd hij echter weggepest door de lokale pastoor, die faliekant tegen openbaar onderwijs was. Vader kreeg ernstige psychische klachten en raakte arbeidsongeschikt. Hierdoor, en door zijn leeftijd, kwam hij nooit meer aan het werk. Het gezin verviel in armoede. Matthieu ging eerst naar de Ambachtsschool en daarna naar de Rijksacademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam. Zijn hele leven bleef Matthieu trouw aan zijn geloof en de kerk, ondanks de pijnlijke botsingen met meneer pastoor. Hij was een milde man.
Over kunst en religie had hij uitgesproken opvattingen. Wiegman stelt dat er geen religieuze kunst bestaat, omdat ‘kunst voor hem altijd religieus is.’ Kunst is volgens hem geïnspireerd op religie, zelfs een stilleven met bloemen. Hij zegt dan in ieder kunstwerk een element van ontroering moet zitten, want dan is het zuiver gericht, en daarmee dus religieus. Verder vindt hij dat de ware kunstenaar meer moet willen uitdrukken dan alleen datgene wat zichtbaar is.
Men kan denken wat men wil over de filosofie van Matthieu Wiegman als het over religie, geloof en kerk gaat. Het zijn echter de ontroering en de expressie van het ongeziene, die veel kunstliefhebbers zullen aanspreken.
In dit royale stilleven met okers en bruinen, met groentinten en warme rozerode kleuren, rond de witte kan die bijna bezwijkt onder de bloemenpracht zijn de emotie en onthechting voelbaar.
Dus ja, in Matthieu Wiegman's opvatting is dit een religieus schilderij.
Pieter Ewals
Matthieu Wiegman