Blog Edelkitsch
Over Jan Knikker senior., 1889 – 1957
De Haagse School stamde uit een voorbije eeuw op het moment dat de familie Knikker in beeld komt. Eerst is er Aris Knikker, de oudste broer. Hij schilderde in de stijl van die Haagse School, en bracht dit over op zijn jongere broer Jan. Jan heeft nooit een opleiding tot kunstschilder gevolgd, maar kreeg les van broer Aris. Hun werk wordt tot de nabloei van de Haagse School gerekend.
Jan Knikker is geboren in Hillegom en is altijd in Holland blijven wonen en werken: in den Haag, Wassenaar en Leiden. Studiereizen naar het buitenland heeft hij nooit gemaakt. De eerste schilderijen dateren van 1904 en zijn meest geliefde onderwerp is het Nederlandse landschap en watergezichten, hoewel hij ook stadsgezichten en stillevens heeft gemaakt. Kenmerkend zijn de heldere kleuren, de weidsheid en de klare vormen, waarmee hij aantrekkelijke, ongecompliceerde voorstellingen op het doek toverde. Niet alleen in Nederland, ook in het buitenland werd Jan Knikker hiermee een zeer gezocht schilder.
In 1911 werd zoon Jan geboren, waardoor vader tot Jan Knikker senior werd gebombardeerd. Ook Jan junior ging schilderen en zijn onderwerpkeuze vertoont enorme overeenkomsten met die van zijn vader, net als zijn stijl en manier van werken. De hele familie was uiterst productief, zodat Knikkertjes zeker niet zeldzaam zijn. Daarnaast maakte Jan Knikker senior ook nog schilderijen zonder signatuur, die later door de kunsthandelaar Welther werden gesigneerd met de namen Endlich, Markestein en Welther of Welter.
De werken waren gewild: aangenaam om te zien en aantrekkelijk om te bezitten, maar artistiek kon Jan Knikker senior geen potten breken. Hij ontbreekt dan ook in de grote verzamelingen en musea.Misschien werd er vroeger met enig dedain op zijn werk neergekeken, tegenwoordig is dat welhaast zeker zo. De geur van kitsch hangt om zijn werk. Misschien heeft dat ook te maken met de hoeveelheid waarmee het werk op de markt kwam, en door de populariteit van toen. Maar dat doet de vakkundig vervaardigde schilderijen van Jan Knikker senior tekort. Als er al sprake is van kitsch, dan toch van Edelkitsch. Attractieve Edelkitsch!
Pieter Ewals
Jan Knikker senior